"Auto's met 7 en 14% bijtelling? Wij hebben ze nog!", ‘Laatste kans op Hybrides met 7%-bijtelling’ en ‘Nog 14%-bijtelling-auto’s op voorraad’. Zo maar wat reclamekreten die ik afgelopen week op internet voorbij zag komen. Toch verre van onbekend in de fiscaliteit, moest ik toch even nadenken: ‘hoe zit dat nu precies, welke voorwaarden kleven aan het mogen toepassen van deze percentages uit 2015?’ Nagenoeg tegelijkertijd met het opkomen van bovenstaande vraag ontving ik een bericht dat Wiebes vragen heeft beantwoord over de Autobrief II. Mooie aanleiding om te gaan bloggen over auto’s. Zeker geen straf voor mij als autoliefhebber.
Antwoorden van de staatssecretaris op vragen Eerste Kamer
‘Het primaire doel van autobelastingen is de financiering van overheidsuitgaven. Inzet van fiscale prikkels voor economische groei of milieu- en klimaatdoelen ligt echter voor de hand. Belangrijke nevendoelstellingen, zoals de transitie naar elektrisch rijden, zijn de afgelopen jaren de autofiscaliteit dan ook gaan domineren. Om het stelsel van autobelastingen en vooral de duurzaamheidsprikkels ook in een volgende fase robuust en effectief te houden is het tijd het autobelastingsysteem tegen het licht te houden.’
Met deze veelzeggende alinea begint de brief van Wiebes waarin hij de vragen van de Eerste Kamer over de Autobrief II beantwoordt. Als er namelijk één soort belasting is die wordt ingezet als instrument zijn het de autobelastingen – inclusief de bijtellingsregels – wel. Hierdoor zijn deze belastingen steeds verder afgedreven van de beginselen op basis waarvan belasting wordt geheven.
Auto van de zaak en bijtelling
Het meest sprekende voorbeeld is hiervan de bijtelling voor het privégebruik van de auto van de auto van de zaak. Deze bijtelling is ooit in het leven geroepen om het voordeel van een auto van de zaak in de belastingheffing te betrekken. Achterliggende gedachte was dat het privé mogen gebruiken van een dergelijke auto feitelijk loon in natura is. Op zich niets mis met die gedachte. Ook niet met de systematiek die deze bijtelling in het begin kende: de hoogte van de bijtelling was afhankelijk van het aantal privékilometers dat werd gereden in een auto van de zaak. In 2004 is dit systeem in het kader van vereenvoudigingsmaatregelen losgelaten en is een uniform bijtellingspercentage ingevoerd. Dit is zo gebleven tot 2008.
CO2 uitstoot
In 2008 is gestart met de koppeling van de hoogte van de bijtelling aan de CO2-uitstoot. Dit om de CO2-uitstoot van het Nederlandse leasewagenpark terug te brengen. Op zich een nobel streven, maar erg kortzichtig. Hoezo is een auto met een lage CO2-uitstoot beter voor het milieu dan een auto met een hoge CO2-uitstoot? Het gaat toch met name om de aantal gereden kilometers? Of beter nog: een combinatie van beiden.
Rechtvaardige heffing?
Naast kortzichtig is een heffing simpelweg op basis van uitstoot ook niet meer gebaseerd op één van de beginselen van een rechtvaardige belastingheffing. Voorheen was de belastingheffing over het privégebruik gestoeld op het profijtbeginsel: een leaserijder had profijt van zijn leaseauto dus daarom was het rechtvaardig dat daarover belasting is verschuldigd. Door aansluiting te zoeken bij de CO2-uitstoot is dit fundament en daarmee de rechtvaardiging verdwenen. De bijtelling wordt nu dus louter gebruikt als fiscale prikkel voor de aanschaf van een milieuvriendelijk auto. Geen nevendoelstelling dus, maar hoofddoelstelling Wiebes!
Wat met "bestaande" 7% en 14% bijtelling ?
Maar hoe zit het nu met die “bestaande” 7% en 14%-bijtelling-auto’s, terwijl die categorieën vanaf 2016 niet meer bestaan?
Goede vraag. Wat blijkt? De auto volgt de bijtellingscategorie waarin deze viel in het jaar waarin deze werd gekentekend.
Voorbeeld: een Volkswagen Golf GTE met kenteken 2015 viel in 2015 in de 7%-bijtellingscategorie en deze bijtelling blijft gelden voor deze auto. Niet onbeperkt overigens, maar voor vijf jaar. Tot en met 2020 geniet de berijder daarvan van een bijtelling van 7%. Een berijder van exact dezelfde auto alleen met kenteken 2016 moet echter afrekenen over een bijtelling van 15%. Logisch? Niet bepaald.
